Thuốc nam của người Mường
Đồng bào dân tộc Mường ở Hoà Bình có truyền thống chữa bệnh bằng thuốc nam, hay nói cách khác là chữa bệnh bằng phương pháp cổ truyền. Từ thực tiễn cuộc sống hàng ngày, dần dần họ tích luỹ được nhiều kinh nghiệm trong việc sử dụng các vị thuốc, các bài thuốc từ: cỏ cây, hoa lá, củ quả, rễ cây, dây leo… để chữa bệnh.
Các bài thuốc chữa bệnh bằng thuốc nam được lưu truyền trong các gia đình, cộng đồng cư dân Mường tích luỹ từ đời này qua đời khác, trở thành vốn tri thức sử dụng thuốc đặc trưng, riêng biệt của người Mường. Người làm thuốc chủ yếu là các bà mế, thuốc của các mế là các loại cây sẵn có xung quanh nhà, trong rừng. Với kinh nghiệm bản thân và gia truyền các mế sẽ biết được mùa nào trong năm, thời điểm nào trong tháng, trong ngày ( sáng sớm, giữa trưa, nửa đêm, ngày rằm, mồng một, khi sương vừa ướt lá hay lúc mặt trời mọc)… tùy từng bài thuốc mà thu hái. Có nhiều mế có những bài thuốc dân gian, đặc biệt là những bài thuốc gia truyền có thể chữa được một số căn bệnh nan y. Nhưng có một điều đặc biệt, trong việc chữa trị bệnh bằng thuốc nam của người Mường, đó là cùng một bài thuốc chữa bệnh đó nhưng có người thì khỏi, có người lại không, như ông cha ta vẫn có câu “ hợp thầy hợp thuốc” là vậy.
Cách chế biến thuốc của người Mường rất thô sơ, có cây băm phơi khô sắc uống, có cây dùng tươi, có những cây ngâm rượu, có những cây đun lên ngậm hoặc súc miệng. Cách sử dụng cây thuốc cũng rất phong phú, một cây thuốc có thể dùng để chữa bệnh theo nhiều cách khác nhau, các cách dùng chủ yếu là: sắc uống, xông tắm, hoặc đắp bôi ngoài da.
Đặc biệt phương pháp chữa bệnh của người Mường còn ẩn chứa trong đó những điều huyền bí, việc kết hợp giữa thuốc với yếu tố tâm linh để chữa bệnh ( thậm chí họ chỉ dùng nguyên phương pháp tâm linh để chữa một số bệnh đơn giản như phương pháp mằn, hay thổi .. ), mang lại hiệu quả bất ngờ mà hiện nay khoa học cũng chưa giải thích nổi.
Chương trình
Tóm tắt bài học:
– Giới thiệu về vùng đất, thổ nhưỡng và lịch sử người dân Mường.
– Giới thiệu về thói quen sinh hoạt và thói quen sử dụng cây thuốc trong đời sống bà con Mường
– Giới thiệu những cây thuốc trong bộ sưu tập cây thuốc của Bảo tàng Mường.
– Giới thiệu một số phương pháp chữa bệnh
– Giới thiệu về các bài thuốc và các loại bệnh
– Giáo viên hướng dẫn cách sơ chế một số loại cây thuốc
– Hướng dẫn người học tự chữa những bệnh đơn giản bằng cây thuốc của người Mường.
Thời lượng bài học: Từ 1h – 1h30′.